2002-2008 bitarteko Bizkaiko dantzaren egoerari buruzko oroitzapenak eta ikuspegia
Laura Etxebarria
Urte horietan, Bizkaia udalek beren espazio eszenikoak hobetzen edo eraikitzen zituzten fasean zegoen, eta Bilbo orain ezagutzen dugunaren oso bestelako hiria zen, 2010ean hainbeste kultur ekipamendu berri ireki ondoren.
1986an, Arriaga Antzokia berriro inauguratu eta antzerkirako, operarako eta dantza klasikorako berreskuratu zen urte berean, garai hartan Bilboko antzerki aktibo bakarra izanik, La Fundiciónek ateak ireki zituen dantza garaikiderako – Erakustaldirako, prestakuntzarako eta sorkuntzarako – Eta, geroago, baliabide- eta laguntza-gune gisa.
Esan genezake 2002. urterako sormen mugimendu handia sortu zela arte komunitatean eta publiko eta hedabideetan, dantza garaikideari dagokionez. Eta izenburuak aipatzen dituen urte horiek oso une indartsua izan ziren maila horietan, eta jarraitutasun-une bat koreografo eta dantzari talde askorentzat, musikari, bideo-artista eta artista plastikoekin batera; izan ere, aurreko hamarkadan hasi zituzten beren ibilbideak, eta diziplina arteko paleta bat osatu zuten, gorputzaren poetikei dagokienez. Oparoaldi ekonomikoa ere ekarri zuen, eta, horri esker, erakundeen laguntzak eta lankidetzak hedatu ziren hiru administrazio-mailetan. Talde artistikoentzat beti urriak diruditen arren, 2008ko krisiaren ondorioak jasan zituen garapena ahalbidetu zuten.
Denbora tarte horretan, La Fundicioren programazioek Blanca Arrieta, Matxalen Bilbao, Natalia Monge, Sra Polaroiska, German eta Jorge Jauregui, Damián Muñoz, Borja Ramos eta Itziar Madariaga musikariekin lan egiten zuten, besteak beste; eta urrutixeago, distantzia geografikoagatik, Idoia Zabaleta, Igor Calonge, Asier Zabaleta, Kukai... Izen horiek guztiak, Euskal Herrian dantza garaikidearen lehen belaunaldi gisa sortu zirenak, ateak irekitzen joan zitzaizkien geroagoko beste batzuei, herrialde honetan hain berria den arte-eremu baten aurrean indar guztia eta zabal daitekeen ahalegina metatu zutenei, eta, horrekin batera, Estatuan azkenean hedatzen ari ziren eta atzerritik zetozen hainbeste joera koreografiko aztertzeko jakin-mina piztu zitzaien.
Bere programetan estatuko eta nazioarteko konpaniak txertatzen saiatzen zen (ahal zuen neurrian eta formatu txikiko antzerki gisa eta egitura independente-ez-publiko gisa maniobratzeko marjinan), joerak eta informazioa zuzenekotik bertatik joan zitezen, bai eta ezagutza-trukea ere, kanpotik iristen ziren sortzaileekin topaketak eta tailerrak eginez.
Antzerkiaz eta programazioez baliatuz, harrera- eta topagune gisa, urte horietan ere hasi zen harremanak eta, geroago, euskal konpainien mugikortasunerako eta nazioartekotzeko mekanismoak sortzen, zeinek fruituak izango baitzituzten hurrengo hamarkadan; kasu batzuetan, Etxepare Euskal Institutuaren konplizitatearekin, 2010ean sortu ondoren, Eusko Jaurlaritzaren Kulturaren Euskal Planaren eskutik.
Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntzarekin – 1988an Dantzegunak Jaialdia sortu zuen, eta hiru edizio beranduago eten zuen –, 2000. urtean La Fundición jaialdiak Dantzaldia abian jartzeko aukera ireki zen. Horrekin, sortzaileentzako eta publikoarentzako informazio artistikorako beste gune bat ireki zen, bai eta estatuko eta nazioarteko hainbat konpainiarekin harremanetan jartzeko ere, eta aipatu genuen nazioartekotzeko eremua ere zabaldu zen.
Eta pixka bat aurrerago, 2005ean, Lekuz Leku Jaialdiaren lehen edizioa ospatzeko aukera sortu zen, hainbat saiakera egin ondoren, Eusko Jaurlaritzaren eta Bilboko Udalaren lankidetzarekin. Bere anbizioa hiri-espazioetan egiten diren jaialdi europarren unibertsoan sartzea zen, antzokietatik kanpo, publikoa bere eguneroko lekuetan aurkituz, non dantzako pieza laburrak herritarrekin gurutzatzen diren eguneroko lan edo aisialdiko leku ezohikoetan.
2010ean hasi ziren nabaritzen 2008ko krisiaren ondorioak. Baina, bestalde, BBK Aretoa, Unibertsitateak Bizkaia Aretoan duen Paraninfoa, La Alhondiga-Azkuna Zentroa eta Campos Antzokia irekitzen diren urtea da. Horrekin guztiarekin, arte eszenikoen panorama erabat aldatzen da Bilbon. Baina hori beste kapitulu bat da.
