Menua

3. atala

Nortasuna

Jultura, Kultura, Bulltura

Testua: Adriana Pous

(Casi humano-n asmatutako hitzak)

 

Kapitulu honi izenburua ematen dioten onomatopeia hauek Dantzaz-eko dantzari taldeak sortu zituen 2015ean, Itzik Galili[T] koreografoarekin batera sormen prozesu betean, antzezleek eszenan, maori estiloan, Casi humano ekoizpenean deklamatzen duten azken testuan parte hartzeko.

Dantzaren eta bere sektorearen benetako garrantziaren ironiaren isla izan litezke, erakunde eta programazio kulturalen barruan. Arte hau eta profesional hauek zergatik ez dira aintzat hartzen gizartean duten balio justuan? Zer egin dezakegu jolas-dantzaren eta dantza profesionalaren arteko ikuspegi desberdinak lotzeko? Noiz esaten dugu dantza profesionala dela?

'Eresoinka' euskal kultur enbaxadaren proiektu bikain eta liluragarria izan zen

Kulturak esanahi ugari hartzen ditu, poliedrikoak eta askotarikoak, baita dantza ere. Dantza garaikidearen sektoreak ikusgarritasunerako eta aintzatespenerako zailtasunekin jarraitzen du, baina bada itxaropen bat: Donostia 2016ko Europako Kultur Hiriburu hautatu dute (DSS2016).

Aukeraketa hori egin eta 1.000 egunera, DSS2016ren bulegoen egoitza bihurtuko denari bizia emango dion performance bat egiteko eskatu digute: Donostiako Suhiltzaileen Parke zaharrari, hain zuzen ere, barruan egingo diren obren aurretik. Bertan, Hiriburutza eta haren jarduerak eta proiektuak kudeatuko dituen talde osoa finkatuko da. Horrela, 2014ko neguan Hilde Kochek  sortutako Brrmm!!! performancea sortu zen, Iñaki Alforjak egindako bideoari esker.

Nahiz eta hiriburutzak eta 2016ak kolorezko horizontea izan, iraganeko krisi ekonomikoen ondorioz, Dantzazen errealitatea aurrekontu-zailtasun grisetatik igaro da, eta egitura osorako biziraupen-moduak bilatu behar ditugu. Sofia Alforja lanaldi osoz hasi zen Dantzagunea kudeatzen, eta Fernando Saenz de Ugarte eta Adriana Pous, berriz, gainerako zereginen kargu geratu ziren, kontabilitatean, zerga-arloan eta lan-arloan Brintza aholkularitzaren eta Alaitz Telleriaren, Gabi Goyaren, Jana Maesoren, Iñaki Etxanizen eta Amaia Lopez de Goikoetxearen laguntzarekin. Horrez gain, Eragin Stac enpresako talde teknikoa -Alberto Arizaga, Amal Ariztimuño, Axel Ariztimuño, Jaime Mayo, Iñaki Iriarte, Inma Irazustabarrena, Iñigo Campos, Asier Gomez, Itziar Bote, Aitor Malvido eta, gure gogoan, Fidel Vicente eta Kostan Iturrioz- ere izan ditugu bertan. Haiek gure ondoan jarraitzen dute biretan, eta baldintzarik gabeko aliatua dira funtzio bakoitzean; izan ere, teknika eszenatoki gaineko artistak bezain protagonista da arte eszenikoetan.

 

Eresoinkaren Itzalak[P]

Egoera zaila izan arren, ekoizpen-ahaleginek aurrera jarraitzen dute, eta aukera esklusiboa ezartzen da Hiriburutzaren bidez. Jon Bagüés[T]i, Euskal Musikaren Artxiboa-Eresbileko zuzendariari, Eresoinka historikoaren eta gaurkotasunaren arteko paralelismoa ezarriko duen proiektu bat ekoizteko modua bilatzeko harremanetan jarri dira. Dantza, musika korala eta sorkuntza plastikoa batzen dituen prozesu horren ekoizle izendatu zuten Dantzaz, Eresoinka izan zen bezala. Horrela, Eresoinkaren Itzalak, gure sorkuntza garaikideak, Martin Inthamoussú sortzaile uruguaitarra  lotzen du Enrique Azurzak zuzendutako Kea musika garaikidean espezializatutako ahots abesbatza profesionalarekin, eta Inesfera sortzaile plastiko gisa Gari Artola eta Eneko Lisarrek sortutako mapping batean. Argiztapenaren diseinua Alberto Arizagak egiten du.

Eresoinka euskal enbaxada kulturalaren proiektu bikain eta liluragarria izan zen, Jose Antonio Agirre lehendakariak 1937an antolatua, "Askatasunagatik hiltzen den herri baten oroitzapena munduan zehar eramateko, gure doinuen bidez, atzerrian oraindik ez baitakite askatasunaren alde borrokatzen dela" enkarguarekin..

Diskurtsoa gaurkotasunera pasatuz, Fernando Sáenz de Ugartek honako hau idatzi zuen Eresoinkaren Itzalak-en dosierrean: "Artea eta Kultura etengabeko bataila batean bizi dira, non zalantzan jartzen den haien balioa eta gizarteak eurekiko duen beharra egituratu ahal izateko: zertarako balio du Arteak? Eta Kultura? Dantzaz aukerak emateko sortu zen: aukerak gazteentzat, sortzaileentzat, komunitatearentzat, dantza tresna gisa erabiliz. 1936an, inbasioaren erdian, Europara eta Mundura dei egin zuten, eta harantz joan ziren, inbaditzen ari zen nortasuna defendatzeko. Orain, 2016an, Europa eta Mundua deitu ditugu, eta guregana etortzeko gonbita egiten diegu, gure nortasuna defendatzeko: Artea eta Kultura ".

2016ko urrian estreinatuko da Eresoinkaren Itzalak, Angeluko Quintaou Antzokian, Jérôme Venturi kudeatzailearen konplizitateari esker. Altxaera teknikoa aurreko astean egin zen Andoaingo Bastero Antzokian, Garbiñe Agirreren zuzendaritzapean. Urte haietan, Dantzazek hitzarmen bat zuen herri horretako Udalarekin, eta, horren bidez, areto bat izan daiteke ikuskizun bakoitzaren altxaerak egiteko, ikuskizun horien aurkezpen publiko baten truke.

Zorionez, Beñat Gereka[T]ren erreportaje batean grabatuta geratu da Eresoinkaren Itzalak. Eszenatokia estaltzen duen lurra erbestearen ikur nagusia da, eta gaur egungo errefuxiatuen egoera dramatikoari buruzko gaurkotasun-marka du.

Garai honetako dantzariak hauek dira: Jone Amézaga, Juliana Javier, Miren Lizeaga, Esmee Lobely, Andrea Loyola, Olaia Valle, Riccardo Ciarpella, Ioritz Galarraga, Fernando Luis, Richard de Leyos, Gilles Noël, John O´Gara eta Marek Strycek.

Gero, En-Knap Ljubljana, Balleto di Roma, Fernando Hurtado, edo beste proiektuetan sartuko dira

 

Growing Young[P]

Bi pertsonaia karismatiko, borondatez, aspalditik daude gurekin. Bi argazkilari dira, beren ikuspegi pertsonalekin, dantzarien bilakaerari jarraitzen diotenak, zeinekin esperientzia artistikoak transmititzen eta partekatzen dituzten. Blanca Razquin eta JanPol Dunand dira 2017ko azaroan Laguna de Dueron (Valladolid) estreinatutako Growing Young  ikuskizunaren sortzaileak.

Oraingoan, estreinaldiarekin batera, esperientzia berezia izango da. Izan ere, autobus bat Euskal Herritik Gaztelara joango da Yllera upeltegiak bisitatzera, bazkari batekin, eta Eduardo Cuadrado (gure gogoan) eskultorearen tailer-etxera joango da, Laguna de Dueroko Arteen Etxeko zuzendari Juan I. Herreroren konplizitatearekin. Azkenik, Growing Young-en estreinaldia eszenatokian bertan bukatzen da, cocktail batekin

Eduardo Vielba-k (Cultura & Comunicación, Valladolid) 2015 eta 2018 artean komunikazio-lanetan eta prentsa-bulegoan laguntzen digu. Ikuskizun honen esku-programa idaztean, honela dio: "Growing Young Dantzazen arima mugitzen duen espirituari egindako omenaldia da: etengabe hazten ari da, gaztetasunaren energia, jakin-mina, inozentzia eta harrokeria galdu gabe, etengabe aldatzen ari den eta etengabeko nortasuna duen talde bati lotuta. Koreografiak Dantzazek eta Europako hainbat erakundek koproduzitzen dituzte, nazioarteko hainbat akordioren bidez: Janis Claxtonek Une pieza sortzen du DanceBase (Eskozia) dantza-etxearekin koprodukzioan, Wubkje Kuindersma[T] YOUth koreografia Korzorekin (Holanda) egindako akordio bati esker egiten da, eta Daniele Ninarellok Lead sortzen du Piemonte dal Vivorekin (Italia), hitzarmen baten bidez. Itzik Galili gure kolaboratzaileak azken urteotan Prelude to a wasted tear egiten du programari amaiera emateko".

Camp de Gurs-en eta mundu osoko egungo errefuxiatu-eremuen arteko paralelo tragiko bat aurkitu dugu

Garai honen dantzariak hauek dira: Miren Lizeaga, Olaia Valle, Juliana Javier, Karlijn Dedroog, Teresa Royo, Laura López, Pauline Bonnat, John O´Gara, Riccardo Ciarpella, Thijs Hogenboom, Fernando Luis, Ioritz Galarraga, Tiziano Pilloni, Jean Baptiste Prieur eta Iker Rodríguez.

Gero, Royal Ballet de Flandes, Balletto di Roma, Danish Dance Theater, Chameleon Company Manchester, Székesfehérvári Ballet Szinház, Kukai, Matxalen Bilbao, Sally, Compañía Nacional de Danzan sartzen dira.

 

Larart / Basoa[P]

2019an Larart proiektua sortu genuen, giza migrazioen gaia artearekin eta kulturarekin uztartzeko. Horrela, dantza ekoizpen bat, ikus-entzunezko bat, argazki erakusketa bat eta ekintza pedagogikoak batzen dira. Lanaren oinarria eta inspirazioa Camp de Gurs da, Frantziatik Donostiatik ordubetera sortutako errefuxiatu-eremua, Espainiako Gerra Zibilaren ondoren errepublikar erbesteratuak, juduak, ijitoak, prostitutak eta Bigarren Mundu Gerrak gogor zigortu zituen guztiak. Istorio horretan sakontzeko, Oloron-Sainte-Marie-ko Terres de Mémoire et de Luttes elkartearekin harremanetan jarri ginen. Duela 80 urteko eremu horren eta mundu osoko egungo errefuxiatu-eremuen artean paralelismo tragiko bat dagoela jakin genuen, eta Hotz Zarautzekin ere harremanetan jarri ginen. Horrela, Basoa [P] sortzeko ideia sortu zen. Horretarako, Josu Mujika koreografoari, Iñaki Salvador konpositoreari eta Xabier Sukiari deituko diegu berriro, testuak idatzi eta errezitatzeko. Pieza, Vaivén Produccionesekin batera ekoiztua, hasieratik imajinatua da, kanpoan irudikatua izateko. 2019ko apirilean estreinatu zen Loraldia jaialdian, Bilbon, eta hurrengo egunean aurkeztu zen Camp de Gurseko zelai berean, La Retiradaren 80. urteurrena ospatzeko. Hortik aurrera, Madrilen (Vallecaseko Calle del Libro jaialdian), Maulen, Zarautzen, Atlantikaldian (Errenteria), eta 2020rako hainbat hitzordu iragarri dituzte, pandemiaren ondorioz bertan behera geratu direnak, baina 2020ko udazkeneko eta 2021eko biran berriz ere bizirik jarraitzen dutenak.

Euskal Hirigune Elkargoaren laguntzari esker, eta, zehazki, Béatrice Mainhaguieten laguntzari eta konplizitateari esker, hasiera-hasieratik hainbat bitartekaritza-motatarako balio duen material artistikoa da Basoa, Zuberoako Bigarren Hezkuntzako hainbat institututan, urteetan zehar Dantzazekin egindako hainbat proiektutan islatua. Basoarekin sortutako Larart proiektua Dantzaz eta Hotz Zarautzek ekoitzitako Basotik Itsasora dokumentalarekin eta argazki erraldoien erakusketarekin osatzen da. Erakusketak hainbat herritako kaleetan ikusgai jartzen ditu argazki handiak, Gurseko Camp-ean ateratakoak, gaur egungo errefuxiatuen beste argazki batzuekin batera, Nervio Foto taldearen eskutik.    

 

Birak

Birak direla-eta, etengabeko tentsio- eta alerta-egoeran bizi gara beti. Baina hori da gure helburu nagusia. Gure artea eskaintzeko eta publikoari aurre egiteko asmo nagusia artisau-lan luze, pertsonal eta kolektibo baten emaitza da, non exijentzia eta diziplina arte eszenikoen magiaren aliatuak diren. Aurrez aurrekoa, hemengoa eta oraingoa, gure lanaren osagai nagusiak dira.

Talde osoak bere ahaleginak batzen ditu: autoetan eta furgonetetan bidaiatzen da -gehienetan egun berean joan eta itzulita-; argiak espaziora muntatzen eta egokitzen dira; arnasa hartzen da; koreografia eszenatokira entseatzen eta egokitzen da; arnasa hartzen da; argiztapena eta soinua ekipo teknikoarekin probatzen da; arnasa hartzen da; berriz aldatzen da eta behar dena doitzen da; ikuskizuna antzezten da; ikuskizuna berriz egiten da; ikuskizuna antzezten da; ikuskizuna egiten da. Ordu eta erdiko ikuskizuna izango da. Txaloak eta txaloak izan arren, beti gustatuko litzaiguke antzokietara ikusle gehiago etortzea.

Zorionez, nazioarteko birak, batez ere Alemanian, Franziska Grevesmühl-v Marcard zuzendari duen Norddeutsche Konzertdirektion gure banaketa-agentziari esker. Adrenalina eta aire fresko, atsegin eta gogotsua ematen diete gure dantzari gazteei, eta atsegin handiz eta itxaropen berriekin jakiten dute dantza txalotua dela, zutik!, bere balio justuan estimatua eta antzokiak betetzen dituena, baita astelehen batean ere!

Zertaz ari gara Jultura, Kultura, Bulltura... aipatzen ditugunean?

Eskualdeko eta nazioarteko lankidetzak

 

Black Box Dance Company

Danimarkatik, Marie Brolinek zuzendutako Black Box Dance Companyk gastronomia eta dantza uztartuko dituen ekoizpen bat planteatzen digu, egin zigun bisita gogoratuz, Donostia eta bertako gastronomia bisitatuz eta gure dantzapote bat zuzenean ikusiz. Enrique Fleischmannen sukaldaritzako talentua Paolo Mohovich koreografoarekin konbinatzeko aukera da, Harri, Orri, Ar[P]  proiektua sortzeko. Black Box Dance Companyko dantzariekin batera bikote bat bezala jaioa, ondoren hamar dantzarirentzako pieza bihurtuko da. Estreinaldia Holstebroko Knudsens Antzokian izango da, 2016ko urrian, eta, horretarako, Enrique Fleischmannek performancea lagunduko du, obraren atrezzoa osatzen duten elementuak bertatik bertara dastatuz. Prozesu guztia Beñat Gerekak filmatzen du, eta ekoizpenaren material grafikoa ere sortzen du.            

Sens-eko koreografia lehiaketa

Frantziako Senseko Les Synodales koreografia lehiaketaren bidez eta Malandain Ballet Biarritzekin elkarlanean, Dantza Prix saria jarri du martxan Dantzazek. Sariak ekoizpen egoitza bat du Dantzazen, ekoitzi eta sortutako piezak gure errepertorioa edo gure proiekturen bat osa dezan. Hiru urtez antolatzen da prozesu hori, eta, horrela, Christine Hassid, Les Vikings (Víctor Launay eta Sara Olmo) eta Les Pas Indispensables Dantzaz-en sortzeko eta ekoizteko prozesuetan parte hartzen dute.

2015ean Hassidek Momentum sortu zuen Áureo programarako -ikus 2. atala-, eta 2017an Brugesen (Frantzia) estreinatu zen El espectro de la rosa bikotea, Dantzaz-en laguntzarekin. 2017ko urtarrilean, Les Vikings-ek  Historia de un segundo lana sortzen dute. Gero, Jorge Jaureguiren Atalak ekimenaren esparruan sortutako Complete Surrender sorkuntzarekin batera, eta Paolo Mohovichekin Danimarkan hasitako, Harri, Orri, Ar piezarekin batera, izen bereko programa 2017ko martxoan estreinatzen da Elorrioko Arriola Antzokian.

EGO (Euskal Herriko Gazte Orkestra)

2018a EGOren (Euskal Herriko Gazte Orkestra) enkargu batekin hasiko da. Egun horretan 20 urte bete dira sortu zenetik, eta, amaiera gisa, beraiek inaugurazio kontzertuan lehen aldiz aurkeztu zuten musikarentzako koreografia bat sortzea proposatzen digute: J.C. Arriagaren Esklabo zoriontsuak operaren obertura. Piezaren gaiak gure egungo gizarteari buruz zalantzan jartzera bultzatzen gaitu: esklabo zoriontsu garaikideak al gara denok? Nora goaz hain azkar eta irribarre handiz?

Arriagak inspiratu egiten gaitu eta beste Arriaga batekin (Harriague) harremanetan jartzen gara koreografia sortzeko. Baionan jaioa, Martin Harriague Dantzaz-eko dantzari ohi bat da, Holandan eta Israelen ibilitakoa eta sortzaile bezala duen bidea zabaltzen hasia. Obra oso epe laburrean egin zen, eta 2018ko urtarrilean aurkeztu zen Gasteizen, Bilbon eta Donostian, zuzeneko orkestrarekin. Esperientzia honen ondoren, Los esclavos felices Dantzazekin biratuko du bertsio berri batean EGOren grabazioa erabiliz. Programa hau Zaragozako Teatro Principal-arekin 2018an izandako lankidetza bereziaren emaitza da, eta errepertorioko beste hiru lanekin batera osatuko dute: John Gerenaren El extraño, Barnaby Boothen The most ancient light eta Itzik Galiliren Flash de Luxe. Aurrerago, programa hau garatzen joango da eta Dantzaz taldeak hurrengo urteetan sortuko dituen pieza berriak hartuko ditu, izen berari eutsiz.

Nazioartekotzea eta profesionalizazioa

Testua: Adriana Pous

 

Dantzaz-ek, hasieratik, bertakoaren eta nazioartearen arteko konbinazioaren alde egiten du, bertako zein kanpoko dantzari eta koreografoak gonbidatuz. 2016tik aurrera, nazioartekotze-lan hori bideratzen du, eta aliantzak eta hitzarmenak sortzen ditu dantza-etxeekin eta koreografia-lehiaketekin, mundu osotik etorritako sortzaile gazteak Euskal Herrira irits daitezen, Etxepare Institutuak lagunduta, Irene Larraza zuzendariaren eta Imanol Otaegi kultura-zuzendariaren eskutik. Korzo (Holanda), Stacz Wilheim[T] aliatu eta lankide handia, Dance Base (Eskozia), Morag Deyes, eta Piemonte dal Vivo (Italia) Valentina Tebaldi bezalako erakundeekin egindako lankidetzek eta nazioarteko izen handiko koreografia-lehiaketek, hala nola Hannoverreko koreografia-lehiaketak edo Stuttgarteko solo Tanz Theater Jaialdiak, nazioarteko artistak garatzeko eta garatzeko aukera ematen dute. Horrela, egungo sorkuntzarekin konektatuta egon gaitezke, estilo eta metodo desberdinak dituzten sortzaile sorta bat aurkitzeaz gain. Zatirik interesgarriena, gainera, euskal artistei edo gure eskualdean bizi direnei beren ibilbideak nazioartean sustatzeko aukera eskaintzen zaienean irekitzen zaiguna da. Dantzazek beste ekintza bat gehitzen dio bere misioari ilusio hori bultzatuz.

Wubkje Kuindersma[T] (Korzo), Janis Claxton (Dance Base), Daniele Ninarello (Piemonte dal Vivo), Sade Mamedova (Hannoverreko koreografia lehiaketa) eta Barnaby Booth (Stuttgarteko Solo Tanz Theater Festival) dira harreman horiek islatu dituzten artistak.

Dantzaz-ek, bere hastapenetatik, tokikoa eta nazioartekoa uztartzearen aldeko apustua egin du

Alde biko lehen hitzarmena Quebeceko Gobernuarekin egiten da. Quebeceko Bulegoak Bartzelonan egindako gonbidapenari esker, Montreal bisitatu ahal izan genuen 2017ko TransAmériques jaialdian, eta Quebeceko Arte eta Letren Kontseiluarekin harremanetan jartzeko ausardia izan genuen, aldebiko egoitza bat proposatzeko. Gure proposamenari emandako erantzun positiboaren ondorioz, berehala lortzen ditugu tokiko bazkideak: Gipuzkoako Foru Aldundia (Dantzagunea), Tabakalera eta Etxepare Euskal Institutua. Are gehiago, ekimen artistiko horren aldebiko lehen hitzarmena Iñigo Urkullu lehendakariak eta Phillipe Couillard Quebeceko lehen ministroak sinatu zuten 2017an, Quebec eta Euskadiren arteko hitzarmen-markoaren barruan. Hitzarmena 2023ra arte luzatuko da.
 

Hitzarmen horri esker, John Gerena 2018an, Louise Bédard 2019an eta Suzanne Miller 2020an Euskal Herrira iritsiko dira bi hilabeteko egoitza batean: lehena, ikerketan zentratua, Tabakaleran egingo da, eta bigarrena, ekoizpen koreografikoa amaitzeko, Dantzazen, Dantzagunearen instalazioetan zehazki. John Gerenaren ekoizpenaren altxaera teknikoa, El extraño, Andoaingo Bastero Kulturgunean egiten da 2018ko martxoan. Errenteriako Niessen Auditorioan, Louise Bédarden Appeler l 'instant ou le paysage apparaît pieza muntatuko dute, Thierry Biscaryren parte-hartze bereziarekin. Espazio eszenikoen lankidetzek erakusten dute, eta esker onez gaude beti, altxatzeko unean babesa eta talde-lana ezinbesteko etapa direla ikuskizun bat muntatzeko. Antzoki bat erakustoki bat baino askoz gehiago da, arte eszenikoetako lanbide desberdinak biltzen diren fabrika bat da, beren lanak burutzeko.

 

Euskal Herritik, Iker Arruek 2018an eta Kanpai konpainiak (Natalia de Miguel eta Jorge Jauregi) 2019an ere trukea egin dute. Bakoitzak bi hilabeteko egoitza bat du, non pieza bat sortzen duten Ecole de danse contemporaine de Montreal-eko azken mailako ikasleekin, hiri horretako Wilder espazio bikainean aurkeztua izan zelarik. Quebeceko Arte eta Letren Kontseiluan dugun harremana, Diane Isabelle[T], bidelagun bikaina eta konplizea da, eta, ondorioz, hizkuntza- eta kultura-oztopo guztiak gainditu ditzakegu.Pandemiak aurreikusitako hiru trukeei eragiten die.

Alde batetik, Suzanne Miller koreografo kanadarrak eta Allan Paivio konpositore kanadarrak Guri Dagokiguna pieza aurkeztu zuten Errenterian 2020ko martxoan, etxeko konfinamenduaren hasierarekin batera. Bestalde, 2022ra arte luzatuko dira Xian Martinezekin (Euskal Herritik) eta Bettina Szaborekin (Kanadatik) programatutako beste biak.

Garai honetako dantzariak hauek dira: Araitz Lasa, Clara Cafiero, Karlijn Dedroog, Pauline Bonnat, Emily Mittelstaedt, Saioa Belarra, Mirka Vlachou, Alexandra Clarke, Lorenzo Castelleta, Jean Baptiste Prieur, Alexander Goyer, Iker Sanz, Pablo Navarro eta Xian Martínez.

Gero, Royal Ballet de Flandes, Balletto di Roma, Gaertnerplatz Theater, Ballet du Nord, Australian Dance Theatre eta beste proiektuetan sartuko dira.

Mediazioa/bitartekaritza
 

Bitartekaritza-egoitzak ugaritu egiten dira eta Gipuzkoara, Nafarroara (Global Servicios Culturales enpresarekin lankidetzan), Akitania Berrira edo Zaragozara iristen dira, besteak beste. Gainera, DantzagelaDantzabideak edo Coleografias bezalako proiektuak ilusio handiz eta energia eskari handiarekin sortu eta egiten dira.

Asmoa da ikasleek dantza deskubritzea, beren esperientzia sortzeko dantzarien laguntzarekin. Bost egunetan zehar, tailer koreografiko trinkoak antolatzen dira ikastetxeetan, adin ezberdinetako ikasleekin. Horrela, bost lanordutan (egunean ordubete), herri bakoitzeko antzokian Dantzaz taldearen eta ikasleen arteko funtzio partekatua aurkeztea lortzen dugu. Era berean, irakasleak sentsibilizatzeko beste modu bat da, dantzak oro har dakartzan onurak deskubritu ditzan: koordinazioa, entzutea, errespetua, diziplina, taldeko kohesioa, integrazio kolektiboa, gozamen pertsonala eta antzerkira familiak eta hezkuntza-komunitatea hurbiltzeko erakarpen ezin hobea. Dantzaz-ek bere errepertorioaren zati batekin ireki du programa, eta horretan oinarritu dira ikasleen sorkuntzak. Ondoren, klaseek astean zehar sortutako lana aurkezten dute, esparru profesional baten barruan, agertoki baten gainean eta Eragin Staceko gure teknikarien argien eta soinuaren laguntza teknikoarekin. Esperientzia ahaztezina bihurtzen da. Agian, ikasle horietakoren bat, heldua denean, antzerkira itzuliko da bizipen berri baten bila.

 

Enpleguaren sustapena


Dantzaren sektorean enplegua sustatzeko dugun misioaren barruan, dantzaz dantzari eta koreografoei aukerak eskaintzen dizkie, baina baita sektorearekin lotutako beste profesional batzuei ere: administrazioa, komunikazioa, ekoizpena. Alde batetik, Andoaingo Zinema eta Bideo Eskolarekin egindako hitzarmenari esker, Dantzazera Leire Vergara iritsi da. Bestalde, 2013 eta 2014 artean, Donostiako AEG Berrikuntza Profesionaleko Eskolatik zenbait ikaslek praktikak egin zituzten gurekin: Judit RonceroMaddi Carton eta Nahikari Idigorasek, Ekoizpen eta Administrazioan; eta Mikel Mendizabalek, Software Ofimatikoko teknikari gisa. Aitor Guridik ere laguntzen digu hilabete batzuetan, bere erretiroan, administrazio lanetan laguntzeko. Gainera, 2014an, Diseinu Grafikoaren eta Webaren arloan Irene Altuna dugu, Salesianos Urnieta Lanbide Heziketako ikastetxekoa. Hurrengo urteetan ere lagunduko du aldi baterako, baina beti prest eta gogotsu.
 

2015etik aurrera, praktiketan aurrera egin genuen, eta hitzarmen bat sinatu genuen AEGrekin, Neurriko Jantzien eta Ikuskizunetako Jantzien goi-mailako teknikariaren zikloa ematen zuena, Dantzazen kontratu duala eskaintzeko, jantzien arduradun gisa. Honek aukera ematen du ikasturte oso batean akademian ikasten jarraitzeko eta, aldi berean, Dantzazen lan egiteko jantziak mantentzeko lanetan, bai eta biretan interpreteei eta koreografoei pieza bakoitzerako behar diren jantziak bilatzen, diseinatzen eta egiten laguntzeko ere. Gurekin urtebeterako kontratu duala duten ikasleak iristea ahalbidetzen duen proiektua sortu aurretik, AEG enpresako bi irakaslek etorkizunean garatu beharko dituzten zereginak hartzen dituzte, indioen untxi gisa. Horrela, Estitxu Urtizbereak prozesu hori koordinatuko du eta Maddalen Adurizek biran lagunduko digu lauhilekoan. Esperientzia pilotuaren emaitza onaren ondoren, lau ikaslek jaso dituzte mota horretako kontratuak 2015 eta 2019 bitartean: Xabier Mujikak, Marina Bestardek, Nahia Salaberriak eta Maialen Mirandak. Beste lauk (Marilo MiguezCristina UsleNatalia Esgueva eta Naroa Minchero) hiru hilabeteko praktikak egiten dituzte. Bestalde, Euskal Herriko Unibertsitatetik, Miren Irueta, Jarduera Fisikoaren eta Kirolaren Zientzietako Graduko praktiketan, Firi-Fara bitartekaritza-kanpainan sartu da. Hala ere, ez gara bertako zentroekin bakarrik harremanetan jarri; izan ere, Belgikatik 2019an Marie Luytenek hiru hilabeteko praktikak egin zituen produkzioan Anberesko Carlomagno Unibertsitate Politeknikoko ikasle gisa, eta harreman eta kimika oso ona dugu haiekin.


Aipatzekoa da Novia Salcedo Fundazioaren eskutik jaso genuen lankidetza eta aholkularitza garrantzitsua, lehenik eta behin haren presidentearen, Luis Cañada[T]ren, baldintzarik gabeko babesari eta Begoña Etxebarria eta Elisa Menarekin egindako bilerei esker. 2014tik gaurdaino, gazteen enpleguari buruzko foro eta hausnarketa bateratuetan bat gatoz, eta kezka hori funtsezkoa da bi erakundeentzat

Zertaz ari gara Jultura, Kultura, Bulltura... aipatzen ditugunean?

2019tik aurrera mentoring lanetan ere hasi ginen, hau da, Dantzaz-etik atera ziren dantzarien karrera profesionalean laguntzen. Horixe da Ehuna[P], lehen haurtzarorako ekoizpen berezia, Teatro Paraisorekin koprodukzioan. Dantzazeko bi dantzari ohiek, Jone Amezagak eta Miren Lizeagak, Rosa A. Garciarekin batera, estatuko eta nazioarteko zabalkunde handia izango du ikuskizun honetan. Gaur egun, bakarkako bidea egiten dute Txintxirrin konpainiarekin.


2019an, Dantzazeko Zuzendaritza Bat[P]zordeak, langileekin eta zenbait gonbidaturekin batera, hausnarketa estrategikoa egiten du, Iñaki Ibarra Unzueta adituaren laguntzarekin. Misioa eta lan-ildoak berrantolatzeaz gain, beka-kontratuen eta kontratu profesionalen arteko oreka ekarriko duen egitura berregin eta berraurkitu da. Dantzariek beka-kontratu bat jasotzen dute entrenamenduko, entseguetako edo sorkuntza-prozesuetako eguneroko lanerako oinarri gisa, eta horri beste profesional bat gehitzen zaio ekitaldi eta antzezpen bakoitzeko. Ordutik aurrera, Emaús Fundación Social taldearekin eta Javier Pradini zuzendariarekin izan ditugun harreman onei esker, erakunde horrekin lanean hasi ginen lan-, kontabilitate- eta zerga-aholkularitzan, Maider Álvarez, Patxi Mendieta eta Leire Lasaren eskutik, zuzendari nagusiaren etengabeko koordinaziopean.


2019ko udako hausnarketa estrategikoaren prozesu honetan, proiektu osoaren existentzia zalantzan jartzen dugu: zer gara?, nola definitu hobeto?, existitzen garela al dakigu?, sorkuntza zentro bat al gara?, ekoizpen zentro bat?, konpainia bat?, dantzariak eta koreografoak bultzatzeko plataforma bat?, nora bultzatzen ditugu?... Inguratzen gaituzten egiturei begira, euskal dantzari klasiko eta garaikideen erbestealdiak negar egiten du, kanpoan lana bilatzeko. Gustatuko litzaiguke haiei harrera egiteko sistemak izatea, beren lurraldean beren existentzia artistikoak distirarazi ahal izateko. Publikoei eta bitartekaritzari dagokienez, erakunde aitzindaria izan nahi dugu mota guztietako publikoekiko bitartekaritza-lanetan? Non dago publiko hori? Nola lortu behar dira epe luzerako proiektuei eusteko behar adina laguntza? Zergatik daude aldi baterako proiektuak eta diru-laguntzak bakarrik? Zergatik jarraitzen dugu artistaren estatutuarekin bueltaka? Galdera horietako askok ez dute erantzunik epe laburrean, baina osasungarria da zalantzan jartzea. Kapituluaren izenburura itzuliz, zertaz hitz egiten dugu Jultura, Kultura, Bulltura)?    

Elkarrizketa
1 / 1

Martín Inthamoussú

2020/09/06

«Dantzaz eskualde ezberdinetan erantzun beharko litzateke»

 

Kontaiguzu nolakoa izan den Dantzaz-ekin izan duzun harremana

Koreografo gonbidatu gisa lan egin dut oso abagune berezi baterako, Eresoinkaren Itzalak. Maila pertsonalean, nire familiaren istorioekin topo egin nuen berriro, baina erronka handia ere izan zen, diziplina ezberdinetako gazteekin lan egiteko beste modu batzuk ikusteko, baina ikuspegi artistiko berarekin.

 

Nola definituko zenuke Dantzaz? Zer da Dantzaz zuretzat?

Estimu handitan daukat konpainia hau. Proiektua bera berritzailea da eta aukerak sortzen dizkie gazteei, agian bestela izango ez luketenak. Era berean, nire historia pertsonalak perspektiba aldaketa bat izatearen arduraduna da. Baina autoerreferentziatik haratago, eredu mundiala da, eta herrialde guztiok begiratu eta ikasi beharko genuke.

 

Bere existentzia garrantzitsua dela uste duzu?

Erabat. Nire ustez, oso garrantzitsua da sormen-esparru profesional bat izatea lehen urratsak ematen hasi berri diren gazteentzat. Horregatik ez da hain zorrotza. Aitzitik, lana egiteko modua duina da edozein konpainiarentzat. Hemen lan egiten dutenek egoera profesionaletan egoteko aukera dute, eta ez dira harrituko etorkizuneko karreretan. Dantza halako moduan eta halako grinarekin bizitzen da, non erronka oro posible baita. Koreografoei eta Dantzaz-en talde osoari eusteak esperientzia paregabe eta mugiarazle bihurtzen du.

 

Etorkizunean pentsatzen badugu, nolakoa izatea gustatuko litzaizuke Dantzaz 2030ean?

Nire ustez, Dantzazek eskualde ezberdinetan erantzun beharko luke; baita ere, programa hazi eta zabaldu, gazte gehiago parte izan daitezen. Beste eskualde batzuetara zabaltzeko esperientzia hori eredugarria izan daiteke mundu osoan. Azken batean, askoren erreferentzia eta beste hainbaten espazio izatea.

Testuinguru historikoa
1 / 1

2002-2008 dantza Bizkaia

2021/08/16

2002-2008 bitarteko Bizkaiko dantzaren egoerari buruzko oroitzapenak eta ikuspegia

Laura Etxebarria


Urte horietan, Bizkaia udalek beren espazio eszenikoak hobetzen edo eraikitzen zituzten fasean zegoen, eta Bilbo orain ezagutzen dugunaren oso bestelako hiria zen, 2010ean hainbeste kultur ekipamendu berri ireki ondoren.

1986an, Arriaga Antzokia berriro inauguratu eta antzerkirako, operarako eta dantza klasikorako berreskuratu zen urte berean, garai hartan Bilboko antzerki aktibo bakarra izanik, La Fundiciónek ateak ireki zituen dantza garaikiderako – Erakustaldirako, prestakuntzarako eta sorkuntzarako – Eta, geroago, baliabide- eta laguntza-gune gisa.

Esan genezake 2002. urterako sormen mugimendu handia sortu zela arte komunitatean eta publiko eta hedabideetan, dantza garaikideari dagokionez. Eta izenburuak aipatzen dituen urte horiek oso une indartsua izan ziren maila horietan, eta jarraitutasun-une bat koreografo eta dantzari talde askorentzat, musikari, bideo-artista eta artista plastikoekin batera; izan ere, aurreko hamarkadan hasi zituzten beren ibilbideak, eta diziplina arteko paleta bat osatu zuten, gorputzaren poetikei dagokienez. Oparoaldi ekonomikoa ere ekarri zuen, eta, horri esker, erakundeen laguntzak eta lankidetzak hedatu ziren hiru administrazio-mailetan. Talde artistikoentzat beti urriak diruditen arren, 2008ko krisiaren ondorioak jasan zituen garapena ahalbidetu zuten.

Denbora tarte horretan, La Fundicioren programazioek Blanca Arrieta, Matxalen Bilbao, Natalia Monge, Sra Polaroiska, German eta Jorge Jauregui, Damián Muñoz, Borja Ramos eta Itziar Madariaga musikariekin lan egiten zuten, besteak beste; eta urrutixeago, distantzia geografikoagatik, Idoia Zabaleta, Igor Calonge, Asier Zabaleta, Kukai... Izen horiek guztiak, Euskal Herrian dantza garaikidearen lehen belaunaldi gisa sortu zirenak, ateak irekitzen joan zitzaizkien geroagoko beste batzuei, herrialde honetan hain berria den arte-eremu baten aurrean indar guztia eta zabal daitekeen ahalegina metatu zutenei, eta, horrekin batera, Estatuan azkenean hedatzen ari ziren eta atzerritik zetozen hainbeste joera koreografiko aztertzeko jakin-mina piztu zitzaien.

Bere programetan estatuko eta nazioarteko konpaniak txertatzen saiatzen zen (ahal zuen neurrian eta formatu txikiko antzerki gisa eta egitura independente-ez-publiko gisa maniobratzeko marjinan), joerak eta informazioa zuzenekotik bertatik joan zitezen, bai eta ezagutza-trukea ere, kanpotik iristen ziren sortzaileekin topaketak eta tailerrak eginez.

Antzerkiaz eta programazioez baliatuz, harrera- eta topagune gisa, urte horietan ere hasi zen harremanak eta, geroago, euskal konpainien mugikortasunerako eta nazioartekotzeko mekanismoak sortzen, zeinek fruituak izango baitzituzten hurrengo hamarkadan; kasu batzuetan, Etxepare Euskal Institutuaren konplizitatearekin, 2010ean sortu ondoren, Eusko Jaurlaritzaren Kulturaren Euskal Planaren eskutik.

Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntzarekin – 1988an Dantzegunak Jaialdia sortu zuen, eta hiru edizio beranduago eten zuen –, 2000. urtean La Fundición jaialdiak Dantzaldia abian jartzeko aukera ireki zen. Horrekin, sortzaileentzako eta publikoarentzako informazio artistikorako beste gune bat ireki zen, bai eta estatuko eta nazioarteko hainbat konpainiarekin harremanetan jartzeko ere, eta aipatu genuen nazioartekotzeko eremua ere zabaldu zen.

Eta pixka bat aurrerago, 2005ean, Lekuz Leku Jaialdiaren lehen edizioa ospatzeko aukera sortu zen, hainbat saiakera egin ondoren, Eusko Jaurlaritzaren eta Bilboko Udalaren lankidetzarekin. Bere anbizioa hiri-espazioetan egiten diren jaialdi europarren unibertsoan sartzea zen, antzokietatik kanpo, publikoa bere eguneroko lekuetan aurkituz, non dantzako pieza laburrak herritarrekin gurutzatzen diren eguneroko lan edo aisialdiko leku ezohikoetan.

2010ean hasi ziren nabaritzen 2008ko krisiaren ondorioak. Baina, bestalde, BBK Aretoa, Unibertsitateak Bizkaia Aretoan duen Paraninfoa, La Alhondiga-Azkuna Zentroa eta Campos Antzokia irekitzen diren urtea da. Horrekin guztiarekin, arte eszenikoen panorama erabat aldatzen da Bilbon. Baina hori beste kapitulu bat da.

Programak
1 / 6

Eresoinkaren Itzalak (2016)

1970/01/01

 

 

Europako Kultur Hiriburutzaren enkargua jaso ostean, Dantzazek proiektu honen aldeko apustua egin nahi izan du eta bere egin nahi izan du. Gure ikuspuntutik, Dantzaz gaur egungo Eresoinka moduko bat da, eta bere nortasuna gurearekin oso lotuta dago.

Bizitzea dagokigun garai hauetan, Artea eta Kultura etengabeko guduan bizi dira, eta zalantzan jartzen dira haien balioa eta gizarteak egituratu ahal izateko duten beharra: zertarako balio du arteak? Eta Kultura? Dantzaz sortu zen aukerak emateko: aukerak gazteentzat, sortzaileentzat, komunitatearentzat, dantza tresna gisa erabiliz.

1936an, inbasioaren erdian, Agirre lehendakariak Europara eta Mundura dei egin zuen inbaditzen eta zalantzan jartzen ari zen identitate bat defendatzeko, arte eta kultura garaikidea totalitarismoen eta migrazio masiboak sortzen dituzten diktaduren mehatxuaren aurrean elkarrengana hurbiltzeko eta elkar ulertzeko tresna gisa erabiliz.

2016an, Europari eta Munduari honaino etortzeko gonbita egin genien, arte eta kultura garaikidean oinarritutako identitate komuna defendatzeko, berriz ere, totalitarismo eta diktadura berrien mehatxuaren aurrean, berriz ere nortasun gaiztoarekin bidaiatzen duten eta beste kultura eta identitate batzuekin bizi diren biztanleriaren migrazio masiboekin hurbiltzeko eta ulertzeko balio behar duen tresna gisa. Ba al dago alderik? Hori da kontua.

Garai hartako Eresoinka: garai hartan garaikidea zena elkartuz: balletizatutako dantza tradizionala, musika tradizionala eta arte plastikoak. Gaur egungo gure Eresoinka: dantza garaikidea, musika garaikidean espezializatutako ahots taldea, eta mapping-a, adierazpen plastiko gisa...

... izpiritu bera mantenduz.

 

Zuzendari artistikoa: Adriana Pous

Koreografia eta diseinu artistiko orokorra: Martin Inthamoussú

Aholkularitza musikala: Enrique Azurza

Dantzariak: Jone Amézaga, Riccardo Ciarpella, Ioritz Galarraga, Juliana Javier, Richard de Leyos, Miren Liceaga, Esmee Lobley, Andrea Loyola, Fernando Luis, Gilles Noël, John O’Gara, Marek Strycek eta Olaia Valle

Kea abesbatsa: Ana Otxoa (Sopranoa), Marije Ugalde (Sopranoa), Miren Garikano (Sopranoa), Isabel Lácar (Kontraltoa), Arantxa Irazusta (Kontraltoa), Mario Hernández (Kontratenorea), Xabier Barriola (Tenorea), Iñigo Vilas (Tenorea), Javier Alberdi (Tenorea), Xabier Sarasola (Baritonoa), Jon Aizpuru (Baritonoa) eta Pablo Azpeitia (Bajua)

Jantziak: Marina Bestard

Mapping-a: Inesfera

Argiztapena: Alberto Arizaga

Teknikariak: Eragin Stac

 

Programak
2 / 6

Harri, Orri, Ar (2017)

1970/01/01

 

 

"Atrezzo jangarri bat, mariatxien musika, zirku garaikidearen oroitzapenak, mugimendu kementsu eta oso fisikoak denak du lekua Dantzazen azken ekoizpenean. Obra horrek, haur-jolas tradizionalean bezala, gogorarazten digu hauskortasunak (paperak irudikatua) indarra (harria) gaindi dezakeela".

Harri, Orri, Ar Dantzaz-en azken ekoizpenaren izenburua da. Jokoaren aldarrikapena, ikuslearen irudimenari irekitako sormen-lurralde gisa. Nola txertatu gastronomia eta dantzaren gustuaren zentzua? Nola esan dena isilune batean? Nola utz dezakegu gure gorputza eta bere mugimendua askoz zabalagoa den koru mugimendu baten parte? Dantzaz-ek deskubritzera gonbidatzen gaitu.

Nazioarteko dantzarien harrobi heterogeneoa elikatzen duen euskal konpainiak etiketa konbentzionaletatik libratzen den ikuskizuna sinatu du. Jaten den atrezzo bat, mariatxien musika, zirku-elementuak eta mugimendu oso fisiko eta kementsuak lekua dute obra batean, eta, haur-jolas tradizionalean bezala, gogorarazten digu hauskortasunak (papera) batzuetan indarra (harria) gainditzeko gaitasuna duela.

Sara Olmo sortzaileak eta Victor Launay frantziarrak osatzen duten bikoteak, Les Vikings konpainiako partaideek, eszenako hiru piezetako lehena koreografiatu zuten, "Segundo baten historia" izenekoa. Berarekin, elkarrizketa batean murgiltzea proposatzen digute. Gutako edozeinek sina genezakeen elkarrizketa. Zenbat gauza pentsa ditzakegu segundo bakar batean? Ideia horietako zenbat ahoskatuko ditugu amaieran? Gogoeta hauek Europako zirku garaikideenaren atmosfera berreskuratzen duen pieza bat inspiratzen dute.

Bigarren lana, Complete Surrender, nahita da garaikidea. Jorge Jaureguik, bere sortzaileak, norbanakoaren eta kolektiboaren arteko mugako leku horretara hurbiltzea proposatzen du, dantzarien gorputzek talka egiten duten eta elkar lotzen diren koreografia bat eginez, txandaka oreka puntu konplexu bat bilatuz.

Azkenik, Jaureguiren sorrera definitzen duten energiak eta intentsitateak Enrique Fleischmann mexikarraren konplizitatea izan duen proposamen oso berezi bati bide emango diote. Euskadin bizi den sukaldari erramudunak atrezzo jangarri berezia egin du, muntaia honi amaiera emateko, harriek edo paperek ikusleek dastatu ahal izango dituzten jatorrizko elikagaien ehundura eta zaporea har dezaten.Paolo Mohovich koreografo italiarrak limurtzera gonbidatzen gaituen epilogo bat.

 

Koreografiak: Les Vikings, Jorge Jauregi eta Paolo Mohovich

Zuzendari artistikoa: Adriana Pous

Iraupena: 80 minutu

Musikak: Amestoy Trio, Borja Ramos, Ananda Shankar, Gonjasufi, Severiano Briseño, PaTaKa, Manuel Esperon eta Gilberto Parra

Dantzariak: Riccardo Ciarpella, Karlijn Dedroog, Ioritz Galarraga, Thijs Hogenboom, Juliana Javier, Miren Liceaga, Laura López, Fernando Luis, John O’Gara, Tiziano Pilloni, Teresa Royo eta Olaia Valle.

 

‘Historia de un segundo’

 

Koreografia: Les Vikings (Sara Olmo eta Victor Launay)

Musika: Amestoy Trio

Jantziak: Les Vikings

Argiztapena: Les Vikings eta Alberto Arizaga

Iraupena: 15 minutu

 

Sara Olmo sortzaileak eta Victor Launay frantziarrak osatzen duten bikoteak, Les Vikings konpainiako partaideek, eszenako hiru piezetako lehena koreografiatu zuten, "Historia de un segundo" izenekoa. Berarekin, elkarrizketa batean murgiltzea proposatzen digute. Gutako edozeinek sina genezakeen elkarrizketa. Zenbat gauza pentsa ditzakegu segundo bakar batean? Ideia horietako zenbat ahoskatuko ditugu amaieran? Gogoeta hauek Europako zirku garaikideenaren atmosfera berreskuratzen duen pieza bat inspiratzen dute.

 

‘Complete Surrender’

 

Koreografia: Jorge Jauregui

Musikak: Borja Ramos, Mark Pritchard eta Badmarsh & Shri

Jantziak: Jorge Jauregui

Argiztapena: Jorge Jauregui eta Alberto Arizaga

Iraupena: 23 minutu

 

Bigarren lana, Complete Surrender, nahita da garaikidea. Jorge Jaureguik, bere sortzaileak, norbanakoaren eta kolektiboaren arteko mugako leku horretara hurbiltzea proposatzen du, dantzarien gorputzek talka egiten duten eta elkar lotzen diren koreografia bat eginez, txandaka oreka puntu konplexu bat bilatuz.

 

‘Harri, Orri, Ar’

 

Koreografia: Paolo Mohovich

Cooking concepts: Enrique Fleischmann, Jesús Mena, Nahuel Pazos eta Jesús Viejo

Musika: Pa Ta Ka, Severiano Briseño, Manuel Esperón/Ernesto Cortázar eta Gilberto Parra

Jantziak: Paolo Mohovich eta Marina Bestard

Argiztapena: Paolo Mohovich eta Alberto Arizaga

Iraupena: 20 minutu

Osagarriak: Pikillo piperrak eta txipiroi-tinta

 

Jaureguiren sorreraren energiak eta intentsitateak bide emango diote Enrique Fleischmann mexikarraren konplizitatea izan duen proposamen bereziari. Euskadin bizi den sukaldari erramudunak Harri, Orri, Ar taldearen atrezzo jangarri berezia egin du, muntaia honi amaiera emateko, harriek edo paperek ikusleek dastatu ahal izango dituzten jatorrizko jakien ehundura eta zaporea har dezaten. Paolo Mohovich koreografo italiarrak limurtzera gonbidatzen gaitu.

 

Hemeroteka

(2017). «Harri orri ar, Dantzaz konpainia»www.donostiakultura.eus

Marivi Olano (2017ko azaroaren 1ean). «'Harri, Orri, Ar', de Dantzaz Konpainia, en Bastero Kulturgunea». www.diariovasco.com

(2017). «Dantzaz: Harri orri ar»Dantzan.eus

(2017ko martxoaren 7an). «'Harri, orri, ar'»www.berria.eus

 

Programak
3 / 6

Growing Young (2017)

1970/01/01

 

 

Growing Young) Dantzazen arima mugitzen duen espirituari egindako omenaldia da: etengabe hazten ari da, gaztetasunaren energia, jakin-mina, inozentzia eta harrokeria galdu gabe, etengabe aldatzen ari den eta nortasun iraunkorra duen talde bati lotuta. Besarkada maitagarri bat da espiritu hau bikain irudikatzen duten bi pertsonarentzat, Blanca Razquin eta Jean-Paul Dunand, gure bi argazkilari gazteak, beren bizitzeko gogoarekin, egunero berritutako energiarekin eta begirada bitxi eta urduriarekin kutsatzen gaituztenak.

Giza harremanen unibertsoak mugatzen du Dantzaz-en azken proiektu artistikoa mugitzen den lurraldea; izan ere, euskal konpainiaren filosofiari leial zaion ikuskizun honek Europako dantzaren etxe ospetsuetatik etorritako nazioarteko koreografo ezagunek sortutako hainbat pieza biltzen ditu berriro.

"Denborak aurrera egin ahala, dena alda daiteke, baina gure barruak beti dirau izan garenak". Wubkje Kuindersmaren hitzak dira, YOUth, muntaia honi bizia ematen dioten lau sorkuntzetako bat, sinatzen duena. Itzik Galili israeldar sortzaile bikainak 80 obra baino gehiago idatzi ditu Danish Dance Theatre, Berlingo Staasballet edo Bordeleko L 'Opéra National balleta bezalako konpainientzat. "Prelude to a wasted tear" izeneko alegatu dantzatua aurkezten du. Galiliren lana Isidor Feinstein Stone kazetari eta idazleak Ameriketako Estatu Batuetako Ford Hall Forumean 1983an emandako hitzaldi batean oinarritzen da. Bere testuetan eta Nina Simoneren ahotsak inprimatzen duen erritmoan oinarrituta, Galilik estereotiporik eta etiketarik gabeko espazio batean kokatzen du ikuslea.

Janis Claxton australiarrak, Eskozian bizi denak, Une ikuskizuna taularatuko du. Dantzarekin erlazionatzeko modu berrian murgiltzen gaitu. Bere bikoteak, pasarte narratibo labur batzuk, ikuslea halletik agertokira eramateaz arduratzen dira, bere konplizitatea bilatuz eta aktore akzidental edo eszenografiaren funtsezko zati bihurtuz. Azkenik, Daniele Ninarello italiarrak osatu du puzzle koral hau, "Lead" lanarekin, dantzarien gorputza mugimendu migratzaile zabalago baten nodo edo pista bezala berrinterpretatzera gonbidatzen gaituen proposamena.

 

Zuzendari artistikoa: Adriana Pous

Dantzariak: Riccardo Ciarpella, Karlijn Dedroog, Ioritz Galarraga, Thijs Hogenboom, Juliana Javier, Miren Liceaga, Laura López, Fernando Luis, John O’Gara, Tiziano Pilloni, Teresa Royo eta Olaia Valle

Zuzendari teknikoa: Alberto Arizaga (Eragin Stac)

Talde teknikoa: Eragin Stac

Jantziak biran: Nahia Salaberria

Komunikazioa: Eduardo Vielba (Cultura & Comunicación)

Argazkiak: Blanca Razquin eta Janpol Dunand

Bideoak: Beñat Gereka (Txikota)

Zuzendari nagusia: Fernando Sáenz de Ugarte

 

‘Une’

Koreografia: Janis Claxton

Jantziak: Janis Claxton eta Marina Bestard

Musika: Mulatu Astatke, Jabier Muguruza, Mikel Azpiroz eta Anthony and the Johnsons

Argiztapena: Janis Claxton eta Alberto Arizaga

 

Janis Claxton australiarrak, Pop Up Duets ezagunen egileak eta Enclosure humans bezalako proiektu ospetsuen egileak, Dantzazentzat sinatu du bere lehen lana. Eta euskal konpainiak eta DanceBasek, Edinburgon egoitza duen Europako dantza-etxe ospetsuenetako batek, sinatu zuten lankidetza-hitzarmenari esker egiten du hori. Une, bere proiektuaren izenburua, Donostiako Egia auzoan Donostia Kulturaren laguntzarekin garatutako laborategi artistikoko proiektu berezi batetik abiatuta sortu zen. Dantzaren eta hiri-espazioen, arkitekturaren eta eguneroko bizitzaren erritmoen arteko harremanak izan ziren abiapuntua bineta labur batzuk proposatzen dituen sormenerako, ikuslea istorioaren edo eszenografiaren zati baten aktore akzidental bihurtzen duten pasarte kontatuak. Atondoan eta besaulki-patioan gertatzen diren sekuentzia horiekin, Claxtonek agertokirantz gidatzen du publikoa.

 

‘Lead’

Koreografia: Daniele Ninarello

Jantziak: Daniele Ninarello eta Nahia Salaberría

Musika: Steve Reich

Argiztapena: Daniele Ninarello eta Jaime Mayo

 

Lead, "Zuzendu" hitzaren sinonimo bezala itzul daitekeena, baina baita "pista" bezala ere, koru lan bat proposatzen du, non elementu bakoitza ezinbestekoa den koreografia eraikitzeko. Horrela, dantzariak etengabe aldatzen diren, zuzentzen duten eta gidatzen dituzten gorputz eta irudi bihurtzen dira. Daniele Ninarello italiarrak dantzaz eta Piemonte dal Vivorekin elkarlanean sortutako pieza da. "Banakako puntuazioek pista bezala funtzionatzen dute dantzari bakoitza abesbatzari, taldera, konektatuta egon dadin, neurri batean, gorputza orientatzeko aukera ematen diguten tresnak dira", azaldu du koreografo italiarrak. Ideia original horrekin, Ninarellok dantzarien mugimenduak eta migrazioak islatzen dituen mapa edo pintura moduko bat balitz bezala egituratzen du obra koreografiatua.

 

‘Prelude to a wasted tear’

Koreografia: Itzik Galili

Jantziak: Itzik Galili, Marina Bestard eta Nahia Salaberría

Musika: Jacques Brel, Anthony Newley, Leslie Bricusse, Nina Simone eta Andrew Stroud

Argiztapena: Itzik Galili eta Alberto Arizaga

Testuak: I.F. Stone

 

Energia eta plastikotasuna biltzen dira Galilik euskal konpainiarentzat egin duen lan berrian, eta dagoeneko martxan jarri ditu Earth Apples, Flash de luxe, Casi humano eta abar. Berarekin, mundua familia handi bat bezala irudikatzera gonbidatzen gaitu. "Giza familiaren ezberdintasunez gozatzen hasi behar dugu, bere aniztasunaz, lore-lorategi baten ezberdintasunak gustatzen zaizkigun modu berean", azpimarratu du. 1983an Isidor Feinstein Stone kazetari eta idazleak Ameriketako Estatu Batuetako Ford Hall Forumean emandako hitzaldi batean inspiratu zen Galili. Bertan, Stonek errebisionisten jarrera ideologikoak deitoratu zituen, eta "nazioarteko zuzenbideko" sistema bat eta "komunitate zentzu berri" bat eskatu zituen, "Gizateriaren psikosia eta giza hilketak gainditzeko", Ulsterren, Israelen edo Palestinan gertatzen zen bezala.

 

‘YOUth’

Koreografia: Wubkje Kuindersma

Jantziak: Wubkje Kuindersma eta Nahia Salaberria

Musika: Henry Purcell, Bob Gaudio, Max Richter, Balanescu Quartet, Johann Paul von Westhoff, Elvis Presley eta G.B. De Curtis & E. de Curtis

Argiztapena: Wubkje Kuindersma eta Alberto Arizaga

 

Holandan bizi den jatorri kamerundarreko sortzaileak Dantzaz-entzat sinatu du bere lehen lana, Korzo dantzaren etxe ospetsuak (Haga) eta Gipuzkoako konpainiak sinatutako lankidetza-hitzarmenari esker. "Dantzak hitzen artean, pentsamenduen artean dauden gauza guztiak adieraz ditzake, heldu ezin duguna, baina sentitu bai", adierazi du. Koreografoak ikusleari gure bizitzaren eta nortasunaren parte den guztia, gure gaztaroko "altxor zahar" horiek, gurekin batera nola daramagun hausnartzeko gonbita egiten dio. Denborak aurrera egin ahala, "Dena alda daiteke", gaineratu du, baina gure barrualdeak "beti dirau izan garenak". Henry Purcell konpositore ingelesaren musika eta 50 eta 60ko hamarkadetako kantu baikorrak Dantzazeko hamabi dantzarien gaztetasunarekin "bat" egiten duen lan batean bizi dira.

 

Hemeroteka

(2017). «GROWING YOUNG»www.cremilo.es

(6 de noviembre de 2017). «Dantzaz Konpainia estrena ‘Growing young’ en Laguna de Duero». www.artezblai.com

(2017). «Estreno (y viaje): "Growing young", Dantzaz el 11 de noviembre»www.debro.gipuzkoa.net

(019ko urriaren 16an). «La compañía Dantzaz ofrecerá el espectáculo “Growing young” este viernes en el Teatro Liceo»www.ciudaddecultura.org

(2017ko azaroaren 7an). «Las relaciones humanas a escena en Laguna con 'Growing Young'». www.noticiascyl.elespanol.com

Amaia Rodríguez Oroz eta Javier Bergasa (2019ko abenduaren 17an). «Las relaciones humanas, en danza con ‘Growing young’». www.noticiasdenavarra.com

(2018ko maiatzaren 8an). «Dantzaz: Growing young»Dantzan.eus 

 

Programak
4 / 6

Bat (2018)

1970/01/01

 

 

Batek (Bat euskaraz) edozein ideiaren abiapuntura edo germin-fasera bidaltzen gaitu. Eta proiektu hori gure Nazioarteko Sormen Koreografikoko Zentroa da, mundu osoko sortzaileek laborategi, ikerketa eta askatasun artistikorako espazio bat aurkitzen duten tokia. Zentroak hainbat lankidetza-hitzarmenen bidez antolatzen du bere jarduera. Hitzarmen horiek Dantzazek Europako dantza-gune ospetsuekin sinatu ditu, hala nola CCN Malandain-Biarritzekin eta Quebeceko (Kanada) Arte eta Letren Kontseiluarekin, Stuttgarteko (Alemania) Internationales solo Tanz Theater Festivalekin eta Zaragozako Dantza Zentroarekin.

Martin Harriague sortzaile euskal-frantziarrak, John Gerena koreografo kolonbiarrak, Barnaby Booth britainiarrak eta Itzik Galili israeldar egile bikainak, hurrenez hurren, lau lanek osatutako programa proposatzen du. Migrazioei, nortasunari edo gizakiak mundu globalizatu batean duen lekuari buruzko kontakizunean, agendaren eta teknologiaren erritmoan kateatutako lau begirada oso desberdin biltzen dira.

 

Koreografiak: Barnaby Booth, Itzik Galili, John Henry Gerena eta Martin Harriague

Zuzendari artistikoa: Adriana Pous

Dantzariak: Aitor Jiménez, Araitz Lasa, Clara Cafiero, Emily Mittelstaedt, Jean Baptiste Prieur Capdevielle, Pablo Navarro, Alexandre Goyer, Iker Sanz, Lorenzo Castelleta, Olaia Valle, Pauline Bonnat, Teresa Royo, Saioa Belarra eta Oier Abrego

Zuzendri teknikoa: Alberto Arizaga (Eragin Stac)

Talde teknikoa: Eragin Stac

Jantziak biran: Maialen Miranda

Komunikazioa: Eduardo Vielba (Cultura & Comunicación)

Argazkiak: Blanca Razquin y Jean-Paul Dunand

Audiovisuala: Beñat Gereka (Txikota)

Zuzendari nagusia Fernando Sáenz de Ugarte

 

‘El extraño’

El extraño John Gerenak Dantzaz eta Tabakaleran izan zuen egoitzan eta Quebeceko Arte eta Letren Kontseiluarekin elkarlanean jaio zen. Sortzaileak azaldu duenez, "Etorkinek aurre egin behar dieten sentsazioak" erretratatzen ditu, haien jatorria edo migrazioa justifikatu zuten arrazoiak edozein direla ere. "Ez da migrazio krisiari buruzko hausnarketa kritiko bat, gizabanakoaren barnera, bakardadera, nostalgiara edo itxaropenetara begiratzea baizik", gaineratu du. Galera eta saria, hutsunea, asaldura eta desorientazioa, zalantzan jartzea eta kentzea dira Gerenak bere proposamen eszenikoan erretratatu dituen sentsazioetako batzuk.

 

Iraupena: 25 minutu

Soinu-giroa: John Gerena

Argiztapena: Alberto Arizaga eta J. Gerena

Jantziak: John Gerena, Nahia Salaberria eta Natalia Esgueva

 

‘Los esclavos felices’

Juan Crisostomo de Arriaga (Bilbo, 1806 - Paris, 1826) euskal musikagilea izan zen. Konposaketa honen berrikuspena Martin Harriague sortzaile euskal-frantziarrak sinatzen duen koreografiaren abiapuntua da, Dantzazen dantzari bezala igaro ondoren eta CNN - Malandain Biarritzekin sinatutako akordioari esker Dantzazera itzultzen dena. Harriaguek estetika ikusgarri eta konplizea duen pieza bat sinatzen du, erritmoan frenetikoa eta umore dosi sotilez betea, bizitzea dagokigun denboraz hausnartzera gonbidatzen gaituena: frenetikotasunaren esklaboak eta... zoriontsuak?

 

Iraupena: 10 minutu

Musika: Juan Crisóstomo de Arriaga

Argiztapena: Martin Harriague eta Alberto Arizaga

Jantziak: Martin Harriague eta Nahia Salaberria

 

‘Flash de Luxe’

Dantzaz-ek Itzik Galili koreografo bikainaren lan handienetako bat berreskuratuko du. Flash de Luxe da, sortzaile israeldarrak 2011n Dantzazentzat sinatu zuen lehen pieza, Donostian eta Paxkal Indok bildutako txalaparta eta danborradaren soinuetan inspiratuz. Era horretan, Dantzazek tokiko eta nazioarteko koreografia-sorkuntzaren alde egin zuen apustu bikoitzari ekin zion lan bikain bati berrekin genion. Galiliren hitzetan, lan hau "edozein erritual intimoaren aurka dagoen lana da. Ispilu horrek gure baitan daramaguna baino ez du eskaintzen ". Flash de luxe, gure Bat berera egindako itzulera bat da, Dantzazek bere begirada etengabe itzultzen duen hasiera horretara.

 

Iraupena: 20 minutu

Musika: Paxkal Indo

Argiztapena: Yaron Abulafia

Jantziak: Itzik Galili eta Benedetta Orsoli

 

‘The most ancient light’

The most ancient light-ekin betetzen da dantza koadriptikoa. Berarekin, Barnaby Boothek, Dantzazek Stuttgarteko Lehiaketa Koreografikoan ezarri zuen sariaren irabazleak, ibilbide bat egitera gonbidatzen gaitu, "Espirituala eta humanoa, fantastikoa eta mundutarra" ren artean, ñabarduraz betetako bidaia bat, dantzarien bizitzak eta istorioak elkartzen dituena. "Espero dut -adierazi du- gizateriaren une zaurgarri hauek pentsamenduak iradokiko dizkigutela gizaki hegalaria ez izateak esan nahi duenari buruz; gure kontroletik kanpo dauden botereen aurrean ezindua eta itxaropentsua sentitzea".

 

Iraupena: 15 minutu

Musika: The Doors eta Danny Norbury

Argiztapena: Barnaby Booth

Jantziak: Barnaby Booth eta Maialen Miranda

Testuak: Jonathan Black eta Bill Bryson

 

Hemeroteka

Programak
5 / 6

Basoa (2019)

1970/01/01

 

 

Basoa. Estalkia. Gordelekua.

Magiaz betetako lekua edotabeldurgarria.

Historiako momentu tragiko jakin batezkutatu eta ahaztu nahi zuen basoa.Errefuxiatuen kanpalekua, kontzentrazioesparrua…Gurs, milaka pertsona metatu eta hilziren barrendegia.Historikoki eta geografi koki hurbil dugunkokalekua.Gurs, hausnarketa eragiten duenabiapuntua. Guden eta pobreziarenondorioz beren lurraldea uzterabehartuta dauden milaka pertsonaerrefuxiaturen erakusleiho.Gurs, iraganaren etaorainaldiaren zubia.

Josu Mujika (koreografoa) eta Iñaki Salvador (konpositorea) elkarrekin ibili dira pieza zirraragarri hau sortzeko, errefuxiatuen drama eta artearekin eta kulturarekin duten harremana kontatzeko. Xabier Sukiak (idazlea) bere testuak aurkeztu ditu koreografia laguntzeko, jantziz eta edertuz.

Zergatik, noiz arte, zergatik, zergatik...?

 

Koreografia: Josu Mujika

Musika: Iñaki Salvador

Testuak: Xabier Sukia

Ahotsak: Xabier Sukia, Arantxa Arza, Marie Luyten eta Miriam Mohamed

Zuzendaritza Artistikoa: Adriana Pous

Jantziak: Maialen Miranda eta Naroa Minchero

Ekoizpena: Dantzaz

Dantzariak(hauetako hamar): Oier Abrego, Pauline Bonnat, Saioa Belarra, Alicia Cayrou, Elene Carreto, Marina Eskisabel, Araitz Lasa, Aitor, Jiménez, Iker Sanz, Xian Martínez, Julen Rodríguez, Diego Urdangarin eta Beñat Urrutia

Iraupena: 35 minutu

Argazkiak: Blanca Razquin

Bideoa: Beñat Gereka (Txikota Komunikazioa)

Komunikazioa: Kultur Atelier

 

Hemeroteka

Programak
6 / 6

Ehuna (2019)

1970/01/01

 

 

Dantzaz eta Teatro Paraiso taldeek Haurrentzako proiektu eszenikoa aurkeztuko dute, Cristóbal Balenciaga Museoarekin elkarlanean. "Dantza, oihalak eta airea erabiliz gorputza marrazten duen mugimenduaren bidez jariatzea". Ideia hori du, hain zuzen ere, Ehunak, Dantzaz eta Teatro Paraisoren arteko ekoizpen berriak. Cristóbal Balenciagaren sormen-unibertsoa haurtzarorako proposatutako unibertso baten abiapuntua da, eta gorputza oihalen, ehunen eta arropen bidezko mugimenduarekin erlazionatzeko modua aztertzen du. Izan ere, bi euskal etxeen proiektu berriak Cristóbal Balenciaga Museoaren babesa ere badu.

Balenciagaren ustez, harmoniak bikain uztartu behar zituen hiru elementu: soinekoa, gorputza eta airea. Bere kontzeptu iraultzailea eta arroparen gorputza bereizten zuen jariotasun eta hutsunearekiko lilura eszenara igotzen dira muntaia honetan, Dantzaz eta Teatro Paísorekin euskal jostun bikainaren obra berrinterpretatzen dutelarik, "Jantzia da bizi den lehen espazioa".

Sormen prozesua Jone Amezaga eta Miren Lizeaga gipuzkoar dantzarien eta sortzaileen esku egongo da, aldez aurreko prestakuntza prozesu baten ondoren hautatuak, eta Paraiso-Kunarte eta Dantzaz taldeen aholkularitza izango dute. Eszenan, gorputzean, ehunetan, jantzietan eta airean mundu poetiko eta sentibera batean murgiltzen dituzte ikusle txikiak. Ehuna, ordea, ohiko ikuskizuna baino gehiago da, familientzako eta ikusle txikientzako bitartekotza eta ekintza komunitarioko programa baita.

 

Koreografia eta interpretazioa: Jone Amezaga del Frago eta Miren Lizeaga González

Dramaturgia: Rosa A. García

Jantziak: Maialen Miranda

Eskenografia laguntzailea: Ana Fernández Alonso

Musika: François Couture

Argiztapena: Javier Kandela

Ekoizpena: KunArte eya Dantzaz

Iraupena: 30 minutu

Publikoa: Urtebetetik sei urtera bitarteko haurrak, beren familiekin batera

 

Hemeroteka

Testigantza
1 / 7

Jon Bagüés

2020/08/16

Dantzaz, esperimentazioa eta dokumentazioa

 

Gogoan dut Dantzaz, Miarritzetik mugitzen ari den haize fresko bat, Artelekun geldialdia duena, Gipuzkoak ezagutu duen tailer esperimental sortzaileenetako bat. Eta azpimarratuko nuke dantzaren balio gazteak sustatzeko proiektu baten balioa EAE bezalako lurralde batean, dantzaren hezkuntza-egitura ahula duena, baina dantzatzea amesten duten balioz betea.

Bigarren gogoeta nire lanbide-heziketarekin, artxibistikarekin eta Dantzazek bere jarduera koreografikorako behar dituen dokumentuak sortu, antolatu eta erabiltzeko sistemak ikustearen lilurarekin lotuta dago. Dokumentazioak ikus-entzunezko fitxategi informmatikoak izatea eta koreografiak muntatzeko erabiltzea artxibatzeko sistema klasikoei buruzko galdera iradokitzailea da. Eta sorkuntzaren artxiboei ikuspegi interesgarriak ematen dizkie, Dantzazen memoria mugimenduan finkatzeko erronkan.

Testigantza
2 / 7

Luis Cañada

2021/08/25

Dantzaz [1]

 

Garai batean gizakientzat

Eguna joan eta eguna etorri

Eguna beste izaki batzuk airean edo uretan

Baita zapaltzen duten zorupean ere.

Beharra eta jakin-mina

Emulatu nahi dituzte.

Baina Newtonen bila dabiltzanean.

Dena galtzera botaz sortzen da

Sakontasunak bilatzen dituztenean

Poseidonek minututan kanporatzen ditu

Lurpean bilatzen dutenean

Plutonek haitzuloetan babesten ditu.

Ilusioa eta frustrazioa utzi dituzte

Eskuak bolumenetan uztartuz

 

Antzoki batean zeuden, gazteak.

Beren mugimenduetan iradokitzen zuten

Hegaldian dagoen hegaztia edo arrain ozeanikoa

Ospitaleratuak eta birika betean

Paleolitikora eramaten gintuzten

Profilak, keinuak

Konstituzioak, egiteko moduak

Saxoiak iradokitzen zituzten, teutoiak

Eskandinaviarrak, iberiarrak, euskaldunak...

Haien gurasoak Sirenakoak eta Ikarokoak dira.

 

Ouroborosek eraztunak jartzen ditu gaur eta atzo

Bere ahosabaia koba eta antzerkia da

 

 

[1] Dantzaz-i, bere hogeigarren urteurrenean eta Fernando (Ikaro) eta Adriana (Sirena) bereziki maitatuz, Vicinay, Novia Salcedo Fundazioa edo Norvegiako Kontsulatutik harremanak izan ditudanean beti izan ditudan inpresio onak gogoratuz, dantzako profesionalen eta haien maisuen lanbideak ez desagertzeko desioarekin.

Testigantza
3 / 7

Itzik Galili

2021/07/07

Atsegin dut imajinatzea, dantza pieza on bat egiten dudanean, arima, zorionez, senda dezakeen erremedio bihur daitekeela

 

Dantzaz-ekin harremana 2007koa da, Adriana eta Filgi antzezpen bat ikustera etorri zirenean Le Temps d 'Aimer la Danse jaialdian, Biarritzen. Ondoren, elkartu eta solasaldi labur bat izan genuen. Geroago, mezu elektroniko bat bidali zidaten koreografia bat egiteko. Baietz esan nien eta, geroago, Noa Rosenthalek Dantzazera jo zuen Earth Apples pieza iraultzeko. 1991n sortu zen Mercedes Sosaren musikarekin eta gizonezko talde batentzat taularatu zen. Pieza hau izan zen nire lehen ekoizpena Amsterdamera iritsi nintzenean.

Gero, proiektu askotan parte hartu dugu. Dantzazekin elkarlanean aritzea gustatzen zait, gazteengan inbertitzea garrantzitsua delako, eta baita Adrianaren nortasuna gustatzen zaidalako ere. Beti aurrera doan emakumea da, zein baldintzatan dagoen kontuan hartu gabe. Sentitzen dut Adrianaren pertzepzio artistikoa bat datorrela nire ideiekin, eta, konpainiari eusteko dituen zailtasun guztietan ere, moldatzen dela funtzionatzen jarraitzeko, eskuzabaltasunez mugitzen delako.

Emateko modu bat da niretzat dantza. Nire ibilbidean zehar, batzuetan Kolon esploradorea izan nahi izan dut, eta beste batzuetan mundua aldatu nahi izan dut. Harritu egiten nau dantzaren botereak. Atsegin dut imajinatzea, dantza pieza on bat egiten dudanean, arima, zorionez, senda dezakeen erremedio bihur daitekeela. Agian ez du jendearengan eragin zuzenik sinesten, baina jendea psikologikoki ukitzen du eta hoberako aldatzen du.

Garai oso nahasiak bizi ditugu, dantza konpainiak zailtasunekin mantentzen dira eta orain, pandemiaren egoerarekin, ez dakigu zer gertatuko den. Lankideak erori eta hondoratu egin dira. Konpainiak sortzaile onak izatearen mende zeuden eta onak beren garapen artistikorako biderik gabe geratzen ari dira. Une bikaina da jende horrengana hurbiltzeko. Sortzen, lantzen eta estudioan sartzen jarraitzen dut, zer izango den edo zer izango den argi ikusi gabe.

Belaunaldi berriak gogoan, poema hau daukat, duela egun batzuk idatzi nuena eta bat etor daitekeena.

 

Olerkia:

Lo-kanta

 

Zapaldu

marraz kanpo

Ibili

ur gainetik

 

Zulatu

Egi batetik atertzen den gezur bat

Esan hitzak

urtaroak aldatzeko

 

Askatasuna aurkitu

ezabatu eta idatzi

Bizitza

 

Bizi ezazu

izan zaitez

 

Irain txikietatik

pekatu handietatik

haratago

 

Zoazte, umeak

utzi joaten

Hazi

edan, ahitu

 

Izan Jainkoak

Izan emakume bat

 

Ikasi maitatzen

zuen arrakalak

erreka zoriontsu bihurtu arte

 

Orduan beraz

lokartu,

onartu,

amore eman

Eta bizi ezazue

 

Ez bakarrik behin

Testigantza
4 / 7

Beñat Gereka

2021/08/25

Munduak Dantzaz gehiago behar du

 

Serendipia bat, ustekabean topatutako aurkikuntza baliotsu bat. Horrela hasi zen Dantzazekin dudan harremana orain 5 urte. Orduan, hasi berria nintzen ikus-entzunezko lanetan eta urduritasunak jota ezagutu nituen konpainiako kideak, ustekabean, kasualitatez.

Ez ditut konpainia asko ezagutzen, baina Dantzaz bezalako berezirik topatzea kostako zait. Entsegu gelara sartu orduko, ilusioak eta lan egiteko gogoak biltzen zaitu. Dantzari gazteez osatutako taldearen gogoaz zipriztinduta, ilusio berdinarekin heltzen dut kamera bertaratzen naizenero.

Dantzaz-en “ezezkoak” ez du lekurik. Proposamen guztiak, baiezko batekin jasotzen dira, eskuzabal, eta ideia  zoroena ere errealitate bihurtzeko magia dute. 5 urte magiko hauetan, beraiekin hazi eta ikasteko aukera eskeini didate. Proiektu pertsonalagoak aurrera eramateko tartea ere eskeini didate, Harri Horri Ar edo Basotik Itsasorako bidaia tarteko baina batez ere kulturaz  bustitzeko eta aberasteko aukera eskeini didate. Bide horretan, kultura eta artearen indarraz eta beharraz ere ohartu naiz.

Aitortu behar dut dantza garaikidea begi zeharka begiratzen nuela lehen, edo hobeto esan da, begiratu ere ez nuela egiten. Baina ezezaguna duzun hortara hurbildu eta ezagutzea baino gauza hoberik ez dago, aurreiritzi denak ezabatzeko.

Dantzagunera hurbiltzen naizen bakoitzean, bat gehiago naizela sentiarazten naute, eta horrek ez du preziorik. Munduak Dantzaz gehiago behar du.

Testigantza
5 / 7

Diane Isabelle

2021/08/26

Fernando eta Adrianarengan aitortu nuen hirurok gure hizkuntza eta gure kulturak baliatzeko dugun premia sakona.

 

Fernando Sáenz de Ugarte eta Adriana Pous 2017ko maiatzean ezagutu nituen TransAmériques Jaialdira (FTA) egindako bisitan. Fernando eta Adriana harrituta geratu ziren dantza quebectar garaikidearen kalitatearekin eta ausardiarekin. Quebeceko Arte eta Letren Kontseiluaren (CALQ) nazioarteko egoitza-programa garrantzitsuaz jabetuta, Dantzazen egoitza duten koreografo quebectarrei ongietorria emateko nahia adierazi zuten. Proiektu hau, CALQek, quebectar koreografoentzako bere egoitza eskaintza zabaltzeko nahiari ere egokitu zitzaion.

Oso azkar, Skypek bilera batzuk egin ondoren, Quebecen eta Euskal Herrian egoitza sortzaileak egiteko aukera ematen dien akordio batera iritsi ginen.

Euskal Herrian, Dantzaz Tabakalerarekin bat egiten du koreografo quebectarrei ongietorria egiteko. Quebeceko aldetik, indarrak batu ditugu Montrealgo Dantza Garaikideko Eskolarekin (EDCM), euskal koreografoei ongietorria egiteko.

Oso txundituta geratu nintzen Fernando eta Adrianaren konpromiso, eraginkortasun, bultzada eta eskuzabaltasunarekin. Bada besteenganako benetako irekitasun bat eta hartzeko benetako gogo bat. Ongietorri bero horri esker, Quebeceko koreografoek egoitza ahaztezinak esperimentatu ahal izan zituzten.

2019ko uztailean, Etxepare Euskal Kultur Erakundeak gonbidatuta eta Quebec-eko Kultura Ministerioarekin lankidetzan, Quebec-eko ordezkaritzan parte hartzeko plazera izan nuen, Euskal Herriko kultura arduradunekin topaketa profesionalak egiteko. Topaketa horiek gure egoitza-hitzarmena berritzeko aukera izan ziren, euskal bazkide berriak gehituz: Dantzaz eta Tabakalerari Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura Departamentua gehitu zitzaien (GFA).

Oraingo honetan Fernandok eta Adrianak lagun bat bezala hartu ninduten, familiako kide bat. Harreman profesional bero eta sutsu batetik harreman pertsonal, adiskidetsu eta zintzo batera igaro gara.

Ondoren, 2019ko azaroan, Parcours Danse, Fernando eta Adriana Montrealera iritsi ziren. Adiskidetasun hori geroago sendotu zen, eta bihotz-bihotzez atxikitzen zaituztet.

Onartu nuen Fernando eta Adrianarengan hirurok partekatzen dugun premia sakona, gure hizkuntza eta gure kultura, quebectarra eta euskalduna, baliarazteko, munduari benetako irekitasuna mantenduz.

Fernando eta Adriana, eskerrak eman nahi dizkizuet Quebec eta Euskal Herriaren arteko loturei egindako ekarpen beroagatik. Bizirik dirauten gure kulturek ezagutzea eta defendatzea merezi dute.

Eskerrik asko eta bizitza luzea Dantzaz-i.️ ❤️❤️❤️

Testigantza
6 / 7

Wubkje Kuindersma

2020/08/28

Plazer handia izan da YOUth Dantzaz-ekin sortzea
 

Testigantza
7 / 7

Stacz Wilheim

2020/09/01

Dantzaz for ever!